همراهان گرامی امداد باتری ؛ برخي افراد معمولا به خاطر صرفه جويي در هزينه ها برخي سرويس هاي دوره اي خودرو را ناديده مي گيرند يا به تاخير مي اندازند، اين قبيل افراد از عواقب سنگين کار خود بي اطلاع هستند. در اين مطلب به بيان عواقب سهل انگاري در تعويض به‌موقع تسمه تايم پرداخته شده است.
برخي افراد معمولا به خاطر صرفه جويي در هزينه ها برخي سرويس هاي دوره اي خودرو را ناديده مي گيرند يا به تاخير مي اندازند. اين قبيل افراد از عواقب سنگين کار خود بي اطلاع هستند و نمي دانند که خودروهايي که سرويس هاي آنها ناديده گرفته شده پس از مدتي خرابي هاي زيادي به صاحب خود تحميل مي کنند. حتي اگر خوش شانس باشيد و آسيب جدي به خودروي شما وارد نشود حداقل ضرري که متحمل خواهيد شد اين است که عمر خودروهاي بسيار کمتر از حد نرمال خواهد بود و زودتر مجبور به عوض کردن آن خواهيد شد.
تسمه تایم چیست؟
تسمه تایم یک قطعه لاستیکی است که از ۴ لایه مختلف تشکیل شده‌است. هر کدام از این لایه‌ها از مواد مختلف تشکیل شده‌اند و کارکردها و خاصیت‌های متفاوتی دارند.
لایه‌های تسمه تایم:
- لایه رویی یا بیرونی تسمه تایم از یک پارچه مقاوم و با دوام بالا تشکیل شده‌است.
- لایه دوم از الیاف شیشه (فایبر گلاس) ساخته شده‌است که در برابر دما، کشش طولی و پارگی مقاوم است و از ویژگی‌های دینامیکی یا حرکتی خیلی خوبی برخوردار است.
- لایه سوم از لاستیک CR یا HNBR ساخته شده‌است که معمولا جنس تسمه را بر اساس لایه سوم معرفی می‌کنند. این لایه می‌تواند دوام خیلی زیادی داشته باشد،این مورد بر اساس نوع لاستیک مورد استفاده متفاوت است. این لایه استحکام دینامیکی یا حرکتی خیلی خوبی هم دارد.
در جدول زیر خصوصیات دو مدل تسمه تایم CR و HNBR باهم مقایسه شده‌اند.
4.لایه چهارم بیشتر از پارچه پلی آمید ساخته می‌شود که هم انعطاف خیلی زیادی دارد و هم باعث تقویت قدرت دندانه‌ها می شود. این لایه روکشی است که روی دندانه‌های تسمه تایم کشیده شده‌است. تسمه تایم هر ماشینی از تعداد دندانه‌های مشخصی ساخته شده است.ت
و اما اکثر خودروهاي امروزي از تسمه تايم لاستيکي براي به گردش در آوردن ميل سوپاپ (ها) و واتر پمپ استفاده مي کنند. در گذشته خودروها به جاي تسمه از زنجير استفاده مي کردند که جز در مواقعي که آسيب جدي به موتور وارد نشده بود نيازي به سرويس نداشتند ولي تسمه تايم در فواصل زماني معيني نياز به تعويض دارد. البته هنوز در بعضي خودروها مانند مزدا 3 و ماکسيما زنجير تايم به جاي تسمه استفاده مي شود. بنابراين در صورتي که تسمه تايم پاره شود دو حالت پيش مي آيد:
1 – اگر موتور خودرو از نوع Interference (تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به سوپاپ برخورد کرده و آسیب جدی به موتور وارد می کند.
2 – اگر موتور خودرو از نوع Non-Inteference (غیر-تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به سوپاپ برخورد نمی کند زیرا این نوع موتورها طوری طراحی شده اند که پیستون وارد قلمرو باز شدن سوپاپ ها نمی شود.
اکثر موتورها از نوعاول هستند زیرا در نوع دوم دست طراح برای بالا بردن نسبت تراکم موتور بسته است.
در حالت کلی اکثر خودروسازان زمان تعویض تسمه تایم را هر 160 هزار کیلومتر اعلام کرده اند ولی نکته مهمی که اغلب به آن توجه نمی شود این است که رانندگی در شرایط سخت این زمان را به نصف کاهش می دهد. به عنوان مثال اگر استفاده شما از خودرو به نحوی است که با دور موتور بالا زیاد رانندگی می کنید یا معکوس های پیاپی و سنگین به موتور تحمیل می کنید یا در ترافیک سنگین رفت و آمد دارید باید زمان اعلام شده برای تعویض تسمه را کاهش دهید در غیر اینصورت در صورت بریدن تسمه هزینه گزاف تعمیر موتور بر عهده شماست.
بنابراین پیشگیری بهتر از درمان است. برای اینکه از وضعیت تسمه تایم و سلامت آن مطمئن باشید قبل از هر چیز لازم است که هنگام تعویض تسمه حتما کیلومتر کارکرد خودرو و تاریخ تعویض تسمه را یادداشت کنید تا در صورت لزوم در اطلاع باشید که چند کیلومتر یا چند سال از زمان تعویض گذشته است. در صورتی که این کار را نکرده اید ولی احساس می کنید زمان خیلی زیادی از تعویض نگذشته است بهتر است خودرو خود را پیش افراد اهل فن ببرید تا وضعیت تسمه را برای شما بررسی کنند. علائم شایع خرابی تسمه پوسیدگی، ترک خوردگی، ساییدگی و از بین رفتن دندانه ها هستند.
علاوه بر علائم ظاهری برخی علائم دیگر نیز ممکن است اتفاق بیفتد که نشانه خراب بودن تسمه تایم یا تنظیم نبودن تایم خودرو است. علائمی از قبیل بد استارت خوردن موتور، لرزش بیش از اندازه موتور هنگام کارکرد در دور آرام، سر و صدای اضافی از قسمت نزدیک قاب تسمه تایم، افزایش مصرف سوخت و کاهش محسوس شتاب و قدرت موتور. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در اسرع وقت تسمه را عوض کنید یا حداقل مطمئن شوید که ایرادهای فوق مربوط به تسمه تایم یا تایمینگ موتور نیست؛ شاید هزینه تعویض تسمه مقداری گران باشد ولی بسیار کمتر از هزینه تعمیر موتور خواهد بود!
در صورتی که خودروی شما نیاز به تعویض تسمه تایم پیدا کرد برای انجام این کار فقط نزد افراد با تجربه و مطمئن بروید زیرا هنگام تعویض تسمه، تایم موتور باید مجددا از نو تنظیم شود و تسمه باید در جهت مناسب روی پولی میل سوپاپ قرار گیرد و سفتی تسمه باید در حد استاندارد (مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو) باشد تا میزان کشش تسمه از حد مجاز بیشتر و کمتر نشود. در صورت رعایت نکردن هر کدام از موارد فوق توسط افراد آماتور خطر بزرگی موتور خودروی شما را تهدید خواهد کرد.
بهتر است هر بار که تسمه تعویض می شود وضعیت واتر پمپ نیز بررسی شود زیرا واتر پمپ توسط تسمه چرخانده می شود و در صورتی که خراب باشد ریسک بریدن تسمه وجود دارد. همچنین تمام قسمتهایی که توسط تسمه به حرکت در می آیند یا تسمه آنها را به حرکت در می آورد در هر بار تعویض تسمه نیازمند بررسی دقیق هستند. قسمتهایی مانند هرزگردها، تسمه سفت کن، میل سوپاپ، پولی میل سوپاپ و پولی میل لنگ.
