ویژگی های روغن موتور مناسب برای خودرو

 همراهان گرامی امداد باتری ، شاید خیلی از ما، هنگامی که برای تعویض روغن خودرو به فروشگاه های تعویض روغن مراجعه می کنیم، به جای توجه به روغنی که واقعاً مورد نیاز موتور خودروی ماست، بیشتر تحت تاثیر توضیحات و تبلیغ فروشنده، برند، قیمت یا در بهترین حالت، کارکرد اسمی این محصولات قرار بگیریم. این در حالی است که با دانستن اطلاعات ضروری می توان خرید بهتر و آگاهانه تری داشت. دخل و خرج امروز، سری به بازار و کارشناسان زده و به بررسی سه مشخصه مهم به همراه دیگر نکات کاربردی در خرید روغن موتور پرداخته است.

روغن موتور یکی از ملزومات مهم برای موتور خودرو است. بنابراین انتخاب روغن موتور مناسب و باکیفیت اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر روغن موتوری که انتخاب می‌کنید برای موتور مناسب نباشد یا کیفیت پایینی داشته باشد، آسیب‌های جدی به موتور خودرو وارد می‌کند که هزینه‌های زیادی روی دست‌تان می‌گذارد. در این مطلب هر آنچه را که برای انتخاب بهترین روغن موتور باید بدانید بررسی کرده‌ایم.

روغن موتور چیست؟

به‌طور خلاصه، روغن موتور به اجزای فلزی و متحرک موتور خودرو کمک می‌کند تا عملکردی بهینه داشته باشند و اصطکاک بین آنها را کاهش می‌دهد. به این ترتیب موتور خودرو از ساییدگی و آسیب‌های ناشی از گرما و اصطکاک محفوظ می‌ماند. اما کدام روغن موتور از همه بهتر است؟

عوامل تأثیرگذار بر انتخاب بهترین روغن موتور

برای انتخاب بهترین روغن موتور باید چند عامل مهم را در نظر بگیرید:

۱. استانداردهای روغن موتور را بررسی کنید

استانداردهای درج‌شده روی بطری روغن موتور را بررسی کنید. روغن موتورهای باکیفیت از استانداردهای API و یا رتبه‌بندی ACEA استفاده می‌کنند. این استانداردها باید روی بطری درج شده باشند.

• استاندارد API

این استاندارد مخفف انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute) است و برای موتورهای بنزینی از حرف S و در کنار آن از حروف الفبا از A تا N استفاده می‌کند.

برای موتورهای دیزلی باید حرف C و در کنار آن از حروف A تا J استفاده شده باشد.

هرچه حروف الفبا بالاتر باشد، کیفیت روغن موتور هم بالاتر خواهد بود. برای مثال روغن با استاندارد SN بالاترین کیفیت روغن موتور را دارد و از SA بهتر است. بااین‌حال هریک از این حروف برای موتورهای ساخته‌شده در سال‌های خاصی مناسب هستند.

برای خودروهای بنزینی تا ۲۰۱۰ بهترین روغن موتور SM و از ۲۰۱۱ به بعد SN بهتر است.

• استاندارد ACEA

این استاندارد مخفف انجمن خودروسازان اروپا (European Automobile Manufacturers Association) است و قوانینی را برای درجه کیفیت روغن موتور در نظر می‌گیرد. اگر روغن موتور دارای این استاندارد باشد باید روی بطری نماد ACEA و در کنار آن حروف انگلیسی A تا E و اعداد ۱ تا ۸ را ببینید. حرف A برای خودروهای بنزینی، B برای خودروهای دیزلی سبک، C برای خودروهای بنزینی و دیزلی سازگار با مبدل کاتالیست و E برای خودروهای دیزلی سنگین است. بر اساس نوع خودرویی که دارید، از استانداردهای مخصوص خودروی خودتان برای روغن موتور استفاده کنید.

دو مورد مهم

شاید بتوان گفت مهم ترین مشخصه برای انتخاب روغن موتور مناسب، توجه به شاخص گرانروی (لزجت) است که امروزه در قالب استانداردی با عنوان SAE و به صورت xxW-yy نوشته می شود. (xx و yy عدد هستند- به جای xx، مضرب 5از عدد صفر تا 20 قرار دارد و به جای yy هم مضرب 10 از عدد 20 تا 60).

به طور کلی عدد صفر در این استاندارد نشان دهنده کمترین میزان گرانروی و نمایانگر روغنی است که به راحتی جاری می شود، در عوض با حرکت به سمت عدد 60 میزان گرانروی افزایش می یابد و SAE 60 نشانگر روغنی با گرانروی بسیار بالا ست که سخت جاری می شود. استفاده از حرف W در این استاندارد نیز برای نشان دادن حداقل میزان گرانروی در سرمای زمستان است که از کلمه Winter می آید. عدد قبل از W نشان دهنده گرانروی روغن در سرماست و عدد بعدی گرانروی آن را در دمای کارکرد موتور نشان می دهد.

به عنوان مثال در روغن موتوری با مشخصه 10W-40 عدد 10 بیانگر حداقل گرانروی روغن موتور در فصل سرد سال است و عدد 40 میزان حداکثر گرانروی آن در فصول گرم و دمای موتور است. اگر این محصول را با روغن موتور دیگری با مشخصه 20W-50 مقایسه کنیم، روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد 50 در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن 10W-40 سفت تر است. بنابراین روغن موتور 20W-50 برای محیط های گرم تر مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد. شل شدن بیش از حد روغن، مانعی برای کارکرد روغن کاری آن به شمار می رود.

از سوی دیگر روغن موتور 10W-40 در فصل سرد گرانروی برابر 10 خواهد داشت؛ درحالی که این میزان برای روغن دوم 20 است و نشان می دهد روغن 20W-50 در سرما بیش از همتای خود سفت می شود. سفت شدن بیشتر به معنای آن است که تا زمانی که موتور گرم شده و روغن در آن جریان یابد، احتمالاً موتور با اصطکاک بیشتری کار خواهد کرد و این به موتور خودرو به مرور آسیب وارد می کند. ازاین رو روغن دوم برای مکان هایی که زمستان های بسیار سردی ندارند مناسب تر است و در محیط هایی با سرمای شدید بهتر است از روغن موتور 10W-40 استفاده کرد.

3 نوع روغن موتور با محدوده قیمتی متفاوت

به طور کلی روغن موتورهای موجود در بازار از نظر فناوری ساخت، به سه نوع تقسیم بندی می شوند که تقریباً روی تمام آن ها این فناوری ساخت درج شده است. دسته اول روغن موتورهایی هستند که به اصطلاح پایه معدنی دارند و به طورمستقیم از نفت خام گرفته می شوند. این روغن ها از آن جایی که بیشتر، روان کاری موتور را انجام می دهند و افزودنی دیگری ندارند، ارزان ترین نوع روغن موتوردر بازار را تشکیل می دهند. به طوری که قیمت برخی ازانواع سه لیتری آن هم اکنون حدود 20 تا 30 هزار تومان است. دسته دیگر روغن موتورهای موجود در بازار، روغن موتورهای تمام یا فول سنتتیک هستند. این نوع روغن موتورها از طریق ترکیبات شیمیایی و در آزمایشگاه ها تولید می شوند. به دلیل ساختار شیمیایی خاص، این نوع روغن ها می توانند بهتر از انواع دیگر، در نقاط بسیار ریز موتور قرار گیرند و آن جا را نیز روغن کاری کنند.

این نوع روغن ها حاوی افزودنی هایی هستند که ویژگی های خاصی را به آن ها می بخشد. از جمله این ویژگی ها می توان به تبخیر کم و پایداری بهتر، حفظ خاصیت غلظت (گرانروی) در دماهای بالا و پایین، مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، جلوگیری از خوردگی، کمک به کاهش مصرف سوخت، کاهش رسوبات موتور و.. اشاره کرد. روغن های تمام سنتتیک، گران قیمت ترین روغن موتور های بازار را تشکیل می دهند و قیمت برخی از انواع آن ها در بطری های پنج لیتری، به بیش از 200 هزار تومان هم می رسد. همچنین کارکرد آن ها به تبع کیفیت بهترشان بالاتر است.اما دسته سوم روغن موتورهای نیمه سنتتیک هستند که ویژگی ها و قیمتی بین دو نوع معدنی و تمام سنتتیک دارند.

شاخصی که کیفیت روغن موتور را می توان از آن فهمید

به طور خلاصه شاخصی به نام API معمولاً روی بطری های روغن درج می شود که می توان کیفیت روغن موتور را از روی آن متوجه شد. به این صورت که عمدتاً در مقابل عبارت API، حرف انگلیسی S و بعد از آن یکی از حروف A تا N (به غیر از I و K) درج می شود. بر این اساس، هر چه حرف انگلیسی درج شده در مقابل حرف اس، به N نزدیک تر باشد، نشان دهنده کیفیت بهتر روغن موتور است. می توان گفت هر چه کیفیت روغن موتور بهتر باشد، پایداری و کارکرد آن نیز بیشتر است. البته طبیعی است که در مناطق جغرافیایی مختلف، کارکرد روغن متفاوت خواهد بود. در این زمینه خاک نژاد کارشناس خودرو می گوید که برای شهری مانند مشهد، روغن موتورهایی با درجه SL به بالا، به طور معمول کارکردی در حدود 8تا 10 هزار کیلومتر (و با توجه به ویژگی های خاص برخی روغن موتورها حتی بالاتر از این رقم) خواهند داشت. اما روغن های زیر این درجه را باید در نهایت در حدود 6هزار کیلومتر تعویض کرد.

با این وصف، باید توجه داشته باشید API روغن موتوری که برای خودروی خود انتخاب می کنید، حداقل برابر با آن میزانی است که در کاتالوگ خودروی شما درج شده است. به عنوان مثال برای پراید 111، سایپا در دفترچه راهنمای مشتری این خودرو، API معادل با درجه SJ را توصیه کرده است. با این حال کارشناسان باز بر استفاده دقیق از روغن موتور توصیه شده سازنده خودرو تاکید دارند.

نوع روغن موتور را انتخاب کنید

عامل بعدی که باید در نظر بگیرید این است که روغن موتور را از چه نوعی انتخاب کنید. روغن موتور از نظر شیوه تولید به سه دسته تمام سنتتیک، نیمه سنتتیک و معمولی یا مینرال تقسیم می‌شود.

– روغن موتور تمام سنتتیک

روغن موتور سنتتیک (Full synthetic) را با مواد شیمیایی در آزمایشگاه تولید می‌کنند. این روغن موتور بهترین کیفیت را دارد و عملکرد موتور خودرو را بهبود می‌بخشد. دیرتر کارایی خود را از دست می‌دهد و بنابراین مجبور نمی‌شوید خیلی زود آن را عوض کنید. شاید کمی گران‌تر باشد اما در درازمدت به‌صرفه خواهد بود.

مزایا

•       به‌صرفه است؛
•       عملکرد و توان موتور را بهبود می‌بخشد؛
•       از موتور در برابر ساییدگی و رسوبات محافظت می‌کند؛
•       به روشن شدن ماشین در هوای سرد کمک می‌کند.

معایب

•       گران‌تر از سایر روغن‌هاست؛
•       ممکن است برای همه وسایل نقلیه مناسب نباشد و باعث لغزندگی بیش از حد اجزای موتور آنها شود.

– روغن موتور نیمه سنتتیک

این روغن موتور ترکیبی از روغن موتور معمولی و روغن سنتتیک است. بسیار بهتر از روغن موتور مینرال (معدنی) است، اما به پای روغن موتور تمام سنتتیک نمی‌رسد.

مزایا

•       از اجزای متحرک موتور به‌خوبی محافظت می‌کند؛
•       ازنظر قیمتی به‌اندازه روغن تمام سنتتیک گران نیست؛
•       سه‌برابر بهتر از روغن معمولی است.

معایب

•       همه مزایای روغن تمام سنتتیک را ارائه نمی‌دهد؛
•       حداقل ۱۰ دقیقه پس از استارت باید صبر کنید تا موتور گرم شود.

عبارتی که برای روغن نیمه سنتتیک روی بطری می‌نویسند می‌تواند به دو صورت Semi synthetic یا synthetic blend باشد.

– روغن موتور معمولی

این روغن موتور از پایه نفت خام به دست می‌آید و برای تولید آن روغن‌های پایه مانند هیدروکربن‌ها، پلی اینترنال الفین و پلی آلفا الفین‌ها را ترکیب می‌کنند. ارزان‌ترین نوع روغن موتور است و محافظت از موتور را در حد ابتدایی انجام می‌دهد. اگر مدل خودرویتان ساده است یا صفر است و می‌خواهید آن را آب‌بندی کنید این روغن موتور مناسب خواهد بود.

مزایا

•       ارزان است؛
•       برای آب‌بندی خودروی صفر و خودروهای ساده مناسب است.

معایب

•       محافظت آن از موتور در حد ابتدایی است؛
•       زودبه‌زود باید آن را عوض کنید؛
•       با اینکه ارزان است به صرفه نیست؛
•       نمی‌تواند در سرمای شدید از موتور محافظت کند؛
•       در دمای بالا کارایی‌اش را از دست می‌دهد.